Khả năng Nhật Bản can thiệp bảo vệ tỷ giá đồng yên đang tăng lên

Xu hướng mất giá của đồng yên Nhật Bản so với USD đang làm gia tăng khả năng nhà chức trách nước này can thiệp để đảo ngược...

Giới chuyên gia cho rằng Tokyo sẽ không có hành động tức thì, nhưng nhà đầu tư cần thận trọng về khả năng có một động thái can thiệp trong thời gian tới.

Tỷ giá đồng yên đã hiện đã thấp hơn mức mà trước đây Nhật Bản từng can thiệp vào thị trường ngoại hối. Đồng tiền này hiện đang ở rất gần mức 155 yên đổi 1 USD mà nhiều công ty Nhật Bản cho là “ngưỡng chịu đựng” đối với họ. Chiều 13/11, tỷ giá USD/yên dao động quanh ngưỡng 154,6 yên đổi 1 USD.

Tokyo đã có động thái can thiệp tỷ giá lần đầu tiên trong hơn 1 thập kỷ trở lại đây vào tháng 9 và tháng 10/2022, với lần can thiệp đầu diễn ra khi đồng USD tăng vượt mức 145 yên/USD và tiếp đó khi đồng bạc xanh tiến gần mức 152 yên/USD. Tổng số tiền mà Bộ Tài chính Nhật Bản đã bơm ra để mua vào đồng yên trong hai lần can thiệp đó là 60 tỷ USD. Tháng 7 năm ngoái, cơ quan này tiếp tục can thiệp bằng cách chi 36 tỷ USD mua vào đồng yên khi USD tăng giá lên mức cao nhất nhiều thập kỷ so với yên, với 162 yên đổi 1 USD.

VÌ SAO YÊN GIẢM GIÁ?

Ở thời điểm hiện tại, Nhật Bản không nhất thiết sẽ có một hành động can thiệp sớm vào thị trường ngoại hối - theo nhà báo chuyên mục Jamie McGreever của hãng tin Reuters. Ông McGreever giải thích rằng đó chủ yếu là bởi các yếu tố căn bản đang gây áp lực giảm lên đồng tiền của Nhật Bản.

Sự mất giá của đồng yên gần đây một phần phản ánh việc tỷ giá đồng USD đi vào ổn định và phục hồi sau đợt giảm mạnh trước đó. Đồng bạc xanh đã thoát đáy của năm khi thị trường cho rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ không giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 12 như kỳ vọng lúc đầu.

Chính sách của Nhật Bản cũng giữ một vai trò trong đà đi xuống của yên. Trong vòng 1 tháng trở lại đây, tốc độ giảm giá của yên bị đẩy nhanh do kỳ vọng rằng Chính phủ mới của Nhật Bản có thể đang chuẩn bị một chương trình kích thích kinh tế quy mô lớn, lên tới gần 100 tỷ USD, bằng chính sách tài khóa. Cùng với đó, chu kỳ tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) có vẻ đã chững lại.

Đầu tuần này, tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi vạch ra kế hoạch nhằm cho phép chi tiêu chính phủ linh hoạt hơn trong những năm tới, đồng nghĩa từ bỏ cam kết của nước này về tích lũy tài khóa. Bà cũng một lần nữa kêu gọi BOJ từ tốn trong việc thắt chặt chính sách tiền tệ.

Với tất cả những yếu tố như vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi yên mất giá. Một khi đồng yên giảm giá vì sức ép của các yếu tố căn bản, ít có khả năng Bộ Tài chính Nhật can thiệp thị trường để bảo vệ tỷ giá, vì hành động can thiệp khó mang lại hiệu quả.

NHỮNG DẤU HIỆU ĐÒI HỎI CAN THIỆP

Nhưng mặt khác, mối quan hệ tỷ lệ thuận gần gũi giữa tỷ giá USD/yên và chênh lệch lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ - Nhật đang bị phá vỡ hoàn toàn, cho thấy đồng yên có thể đang yếu một cách bất thường. Các nhà phân tích của ngân hàng Mizuho nói rằng chênh lệch hiện tại giữa lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ và Nhật Bản phù hợp với tỷ giá USD/yên là dưới 145 yên đổi 1 USD.

Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nhật Satsuki Katayama nói Chính phủ nước này tiếp tục theo dõi “những biến động nhanh và phiến diện” của tỷ giá yên với “tinh thần cấp bách cao”.

Hôm thứ Hai, khi Thủ tướng Takaichi nói về chính sách tài khóa và tiền tệ nới lỏng hơn, đồng USD đã tăng lên sát mức 155 yên đổi 1 USD.

Đó có thể là một mức tỷ giá then chốt. Một cuộc khảo sát vào năm 2024 do công ty nghiên cứu Nikkei Research thực hiện cho thấy mốc 155 yên đổi 1 USD là “điểm đau” đối với khoảng một nửa trong số 229 công ty được khảo sát. Cũng trong khảo sát này, không doanh nghiệp nào coi tỷ giá USD/yên trên mức 160 yên/USD là thuận lợi.

Lạm phát cũng là một yếu tố cần tính đến. Giới chức BOJ nhận thấy kỳ vọng lạm phát của doanh nghiệp và người tiêu dùng Nhật đang ổn định quanh ngưỡng 2%, nhưng lạm phát thực tế ở nước này đang quanh ngưỡng 3%. Mà đồng yên đang trong xu hướng mất giá kéo dài, nên có thể đặt câu hỏi liệu nhà chức trách Nhật có thể sẵn sàng chấp nhận đồng nội tệ giảm giá tới đâu.

Mizuho ước tính cứ 1% mất giá của đồng yên sẽ làm gia tăng lạm phát lõi ở Nhật thêm 0,05 điểm phần trăm. Bởi vậy, nếu yên mất giá tới mức 160 yên đổi 1 USD - có lẽ là giới hạn chấp nhận của Tokyo - từ mức 147 yên/USD vào đầu tháng trước, lạm phát của Nhật sẽ tăng thêm 0,4 điểm phần trăm, một mức tăng lớn.

Hiện tại, giới phân tích cho rằng Bộ Tài chính Nhật sẽ không vội có hành động can thiệp vào thị trường ngoại hối. Xu hướng mất giá hiện tại của yên chưa phải là nhanh quá mức và những lời cảnh báo của nhà chức trách cũng chưa tới mức nghiêm trọng nhất.

Nhưng các chuyên gia của Deutsche Bank nhận định một động thái can thiệp có thể được tiến hành nếu USD tăng giá nhanh lên trên mức 157 yên/USD. Họ nói mức tăng tỷ giá 10 yên/USD trong vòng 1 tháng sẽ kích hoạt hành động can thiệp. Hiện tại, tỷ giá mới biến động trong biên độ tương đối bình thường là 6-7 USD/tháng.

Các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs tỏ ra lạc quan hơn, nói rằng yên hiện tại không tới mức quá yếu. Tuy nhiên, họ nói thêm rằng điều đó có thể thay đổi nếu đồng USD tăng giá lên 161-162 yên/USD trong thời gian ngắn.

Lịch sử cho thấy Tokyo có thể can thiệp ngoại hối nếu các điều kiện thị trường - gồm vị thế đầu cơ, dòng tiền, và tốc độ biến động tỷ giá - mang lại cơ hội thành công cho một động thái can thiệp. Hiện tại, điều kiện chưa phù hợp cho việc can thiệp, nhưng tình hình cũng có thể sớm thay đổi.