Các thị trường quốc tế nói chung và thị trường châu Âu nói riêng đã phát triển các tiêu chuẩn cho hàng dệt may nhập khẩu và điều này buộc các nhà sản xuất Việt Nam phải thay đổi cách thức kinh doanh.

Cụ thể, để xuất khẩu sang EU, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam phải đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn sản phẩm, giảm tác động đến con người và môi trường trong chuỗi cung ứng của họ. Xu hướng này đã buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải hành động và thích nghi.

Thúc đẩy quá trình chuyển đổi sản xuất xanh của ngành dệt may

Theo Tổng cục Thống kê, trong 4 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu hàng dệt may chỉ đạt 9,5 tỷ USD – giảm 19,3% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân của sự giảm sút này có thể là do những thách thức do cuộc xung đột Nga-Ukraine dẫn đến sự suy giảm của nền kinh tế toàn cầu và gia tăng lạm phát giữa các đối tác thương mại lớn của Việt Nam.

Tuy nhiên, sự suy giảm này đã phần nào tạo ra sự thay đổi đối với ngành dệt may.

Sản xuất xanh đang là xu thế chính của nhiều ngành nghề. Ảnh: Vietnamplus.

Các doanh nghiệp Việt dần thay đổi nhanh chóng do những thách thức kinh tế. Để thích ứng với sự chuyển đổi từ sản xuất chuyên môn hóa cao sang sản xuất các mặt hàng nhỏ, cạnh tranh, các doanh nghiệp đã tổ chức lại dây chuyền sản xuất, điều chỉnh công nghệ và mô hình kinh doanh phát triển đa dạng hơn, Vietnam Briefing dẫn lời Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam Vũ Đức Giang.

Hơn nữa, sản xuất xanh ngày càng trở nên quan trọng để phục vụ nhu cầu ngày càng tăng đối với hàng hóa bền và lâu dài. Một số thị trường xuất khẩu quan trọng của hàng dệt may Việt Nam, bao gồm Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc, đã có luật điều chỉnh các hoạt động sản xuất có trách nhiệm với môi trường. Hơn nữa, các tiêu chuẩn cao hơn về chất lượng sản phẩm cũng được đưa vào nhiều hiệp định thương mại mà Việt Nam tham gia.

Tất cả những điều này đang thúc đẩy Việt Nam hướng tới sản xuất dệt may thân thiện với môi trường hơn.

Xu hướng sản xuất xanh tại Việt Nam

Xu hướng đầu tiên phải kể đến là vải tái chế. Tập đoàn Hansae (Hàn Quốc) và Tổng công ty cổ phần Dệt may Hà Nội (Hanosimex) gần đây đã hợp tác sản xuất hàng dệt may tái chế tại Việt Nam. Hai bên đưa ra đề xuất xử lý xơ tái chế thành sợi và vải và tất cả các mặt hàng do nhà máy Hanosimex sản xuất sẽ được xuất khẩu. Các chuyên gia trong ngành dự đoán rằng nhu cầu về vải tái chế từ EU sẽ đạt 4.000 tấn.

Để đảm bảo với khách hàng rằng vải đáp ứng các yêu cầu sản xuất và hàm lượng tái chế cụ thể, các công ty thường cần đạt được các chứng nhận, chẳng hạn như Tiêu chuẩn tái chế toàn cầu (GRS) hoặc Tiêu chuẩn yêu cầu tái chế (RCS). Các chứng nhận này mang lại sự minh bạch và độ tin cậy cho các loại vải tái chế.Xu hướng thứ hai là sử dụng năng lượng tái tạo. Ngành công nghiệp dệt sử dụng rất nhiều nhiều năng lượng và năng lượng mặt trời là một loại nguyên liệu sạch, tiết kiệm chi phí và giảm lượng khí thải carbon. Việt Nam có nhiều ánh sáng mặt trời nên nơi đây trở thành một địa điểm lý tưởng để lắp đặt năng lượng mặt trời.

Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam, năm 2021, Việt Nam đứng thứ 8 trong số 10 quốc gia dẫn đầu về công suất điện mặt trời với 16.504MW công suất điện mặt trời được lắp đặt. Vào thời điểm đó, con số này chiếm 2,3% tổng công suất năng lượng mặt trời được lắp đặt trên thế giới.

Mới đây, nhà máy may mặc Spectre 100% vốn Đan Mạch đã hoàn thành quá trình xây dựng tại An Giang với chi phí 17 triệu USD. Nhà máy được xây dựng tuân thủ các tiêu chuẩn cao nhất về môi trường và đã được trao chứng nhận vàng LEED về thiết kế xuất sắc trong quản lý năng lượng và môi trường. Nhà máy này cũng sử dụng một phần năng lượng mặt trời để cắt giảm khoảng 1.600 tấn khí thải CO2 hàng năm.

Quá trình xử lý nước thải trong ngành dệt may cũng đang chuyển sang hướng sử dụng công nghệ xanh. Ngành dệt may thường sử dụng một lượng lớn nước và hóa chất trong quá trình sản xuất. Điều này tạo ra nước thải có chứa chất ô nhiễm từ thuốc nhuộm và chất phụ gia. Tuy nhiên, chúng có thể được loại bỏ bằng cách sử dụng công nghệ và kỹ thuật phù hợp như các tác nhân hóa học để trung hòa hoặc oxy hóa các hợp chất độc hại trong nước thải; sử dụng sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ trong nước thải.

Khâu tìm nguồn cung ứng cũng đang dần chuyển sang các nguyên liệu xanh để bảo vệ môi trường, giảm sử dụng hóa chất và bảo tồn tài nguyên.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp dệt may Việt Nam đã và đang sử dụng nguyên liệu xanh trong sản xuất. Một số công ty đã thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển kinh doanh của riêng mình để đảm bảo họ đang sản xuất các sản phẩm thời trang thân thiện với môi trường.

Một số nhà cung cấp nguyên liệu, chẳng hạn như Faslink, đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để giới thiệu nhiều loại hàng dệt xanh làm từ hoa sen, cà phê, bạc hà và tre. Những loại vải này thường có thể có tác động môi trường thấp hơn nhiều so với hàng dệt truyền thống.

Nhìn một cách tổng quan, có thể thấy việc chuyển sang sản xuất thân thiện với môi trường hơn sẽ vừa đáp ứng các yêu cầu pháp lý của thị trường xuất khẩu vừa tăng cường khả năng hành động vì khí hậu của Việt Nam.