Thực tế, vị trí quốc gia xuất khẩu dệt may lớn thứ 2 thế giới có được trong năm 2020 của Việt Nam không phải do sự gia tăng kim ngạch xuất khẩu của ngành. KNXK năm 2020 của Việt Nam đạt khoảng 35 tỷ USD, giảm 9% so với mức 39 tỷ USD của năm 2019 – trước khi xảy ra đại dịch Covid-19. Đây là kết quả tích cực trong bối cảnh sụt giảm mạnh từ phía cầu, khi tổng cầu dệt may thế giới năm 2020 giảm khoảng 20% (không tính đến kim ngạch nhập khẩu đồ bảo hộ cá nhân PPE). Từ phía cung, các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn như Bangladesh, Ấn Độ đều giảm sâu từ 15% đến 20%, kể cả xuất khẩu hàng may mặc của Trung Quốc (nếu bóc tách riêng, không tính đồ PPE) cũng giảm 6,6%. Việc sụt giảm của các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn, cụ thể là Bangladesh đã tạo điều kiện để dệt may Việt Nam chiếm vị trí thứ 2 thế giới. Thực chất KNXK dệt may Việt Nam năm 2020 không tăng.
Nguồn: WTO
Vị trí thứ 2 của Việt Nam trong năm 2021 rất khó có thể duy trì khi các quốc gia cạnh tranh có sự phục hồi mạnh mẽ nhờ kiểm soát được dịch bệnh, nhu cầu dệt may của các thị trường lớn phục hồi nhanh, trong khi Việt Nam phải đối phó với làn sóng dịch thứ 4 kéo dài suốt từ cuối tháng 4 đến nay, đặc biệt giai đoạn từ cuối tháng 6 đối với 19 tỉnh thành phía Nam.
Tổng cầu dệt may thế giới phục hồi nhanh
Bảng 1. Tổng cầu dệt may thế giới và một số thị trường chính 6 tháng đầu năm 2021 (chỉ tính riêng hàng may mặc)
Loại bỏ yếu tố tác động gây nhiễu số liệu của nhu cầu nhập khẩu đồ bảo hộ PPE lên số liệu tổng cầu dệt may (nhu cầu đồ PPE phát sinh tăng đột biến trong năm 2020 và đã giảm trở lại sau khi các quốc gia phát triển tiêm phủ vắc xin rộng rã)i, chúng tôi đã thống kê tổng cầu dệt may thế giới trong 6 tháng đầu năm 2021 và nhận thấy nhu cầu dệt may phục hồi nhanh cùng sự phục hồi tăng trưởng GDP và việc làm tại các quốc gia phát triển (tham khảo bài …. Trong Tạp chí số này).Nguồn: Tổng hợp từ Trademap
Tổng cầu dệt may thế giới 6 tháng đầu năm 2021 tăng 16% so với cùng kỳ năm 2020 và bằng 91% của 6 tháng năm 2019 trước khi xảy ra đại dịch. Trong đó thị trường EU và Hàn Quốc, nhu cầu nhập khẩu hàng dệt may đã phục hồi trở lại mức trước đại dịch, thậm chí tăng nhẹ 1-2%.
Nhu cầu dệt may tại thị trường Nhật Bản dường như chưa có sự phục hồi khi kim ngạch nhập khẩu 9 tháng đầu năm 2021 tương đương với cùng kỳ năm 2020, xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản năm nay có thể sẽ gặp nhiều khó khăn.
Dự báo tổng cầu dệt may năm 2021 sẽ phục hồi đạt khoảng 705 tỷ USD, bằng 95% mức của năm 2019 – trước khi xảy ra đại dịch Covid-19.
Tình hình xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2021 của các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn:
Các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn đa số có sự phục hồi tốt trong năm 2021. Trung Quốc kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, duy trì sản xuất ổn định, xuất khẩu hàng dệt may duy trì tăng trưởng 2 con số sau 6 tháng đầu năm 2021, đặc biệt xuất khẩu hàng may mặc tăng 40% so cùng kỳ năm ngoái, bù lại cho sự sụt giảm xuất khẩu đồ PPE. Ngoài Trung Quốc, Ấn Độ cũng là quốc gia kiểm soát được dịch bệnh “nhanh hơn dự kiến”. Đã có những thời điểm cuối quý 1 khi Ấn Độ chứng kiến đỉnh dịch, chúng ta đã bàn và tính tới cơ hội chuyển dịch đơn hàng từ Ấn Độ sang Việt Nam, nhưng ngay sau đó Ấn Độ đã kiểm soát được tình hình dịch bệnh, xuất khẩu dệt may của Ấn Độ phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng 52% so cùng kỳ năm ngoái. Mới đây, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đã ca ngợi phản ứng “mau lẹ và thực chất” của chính quyền Ấn Độ đối với đại dịch Covid-19, trong đó bao gồm gia tăng hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương, nới lỏng chính sách tiền tệ và cung cấp thanh khoản, áp dụng các chính sách quản lý và tài chính thích ứng … IMF nhận định nền kinh tế nước này sẽ tăng trưởng 9,5% trong năm tài khóa hiện tại và đạt 8,5% trong năm tài khóa tiếp theo.
Nguồn: Tổng hợp từ Tổng cục Hải quan
Xuất khẩu dệt may Việt Nam sau 9 tháng năm 2021: chậm lại do ảnh hưởng của Covid-19
Xuất khẩu dệt may Việt Nam 6 tháng đầu năm 2021 duy trì kết quả tích cực, đạt 19 tỷ USD, vượt 4,9% so cùng kỳ của năm 2019 – trước dịch Covid, tuy nhiên giai đoạn quý 3 khi dịch bùng phát ở khu vực phía Nam, xuất khẩu dệt may của Việt Nam đã chậm lại. Hết 9 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 29 tỷ USD, mặc dù vẫn tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng đã giảm khoảng 0,7% so với cùng kỳ năm 2019 (riêng tháng 9/2021 xét về trị giá tuyệt đối đã giảm 1 tỷ USD so với tháng 9/20219).
Điểm sáng trong kết quả xuất khẩu dệt may 9 tháng đầu năm 2021 nằm ở ngành sợi khi KNXK sợi tăng 58% so cùng kỳ năm 2020 và vượt 32% cùng kỳ của năm 2019, thị trường Trung Quốc chiếm 53% tổng KNXK sợi cả nước.
Bảng 2. Kim ngạch xuất khẩu dệt may Việt Nam theo thị trường 9 tháng đầu năm 2021
Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam đều có sự tăng trưởng, ngoại trừ xuất khẩu Nhật Bản giảm so cùng kỳ, điều này cũng phù hợp khi nhu cầu dệt may của Nhật Bản chưa tăng trở lại, ngang bằng mức của năm 2020.
Mỹ và Trung Quốc là 2 thị trường tăng trưởng đạt 2 con số so cùng kỳ năm ngoái, lần lượt là 12,7% và 31,3% và đây cũng là 2 thị trường có kim ngạch xuất khẩu vượt kết quả cùng kỳ của năm 2019 ở mức 4,9% và 6.9%. Trung Quốc cũng trở thành thị trường nhập khẩu dệt may lớn thứ 2 của Việt Nam, vượt qua EU, chỉ đứng sau Mỹ.
Các kịch bản về đích 2021: khó đạt mục tiêu 39 tỷ USD
Vừa qua Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cũng đưa ra 3 kịch bản về đích cho năm 2021 của ngành:
– Kịch bản tích cực nhất, Việt Nam khống chế được dịch bệnh và thực hiện “bình thường mới” từ đầu tháng 10/2021, xuất khẩu dự kiến đạt khoảng 37,5 – 38 tỷ USD.
– Kịch bản thứ hai, nếu tình hình dịch bệnh còn phức tạp, còn có một số địa phương, khu công nghiệp bị phong tỏa, cách ly trong tháng 11/2021, xuất khẩu cả năm dự kiến đạt khoảng 36 – 36,5 tỷ USD.
– Kịch bản kém tích cực nhất, tình hình dịch bệnh còn phức tạp đến đầu tháng 12/2021, xuất khẩu của ngành dự kiến chỉ đạt 33,5 – 34 tỷ USD. Những kịch bản dự báo cho thấy, mục tiêu năm 2021 đạt mức thực hiện 39 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu như năm 2019 sẽ rất khó khăn.
Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) nhận định nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát như hiện tại, đặc biệt trong khu vực phía Nam không tái bùng dịch, doanh nghiệp dần trở lại hoạt động, khu vực phía Nam nơi đang chiếm khoảng 55%-60% tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may cả nước có kim ngạch xuất khẩu giảm 60% so với điều kiện bình thường thì KNXK dệt may Việt Nam ước đạt 35 tỷ USD, tương đương kết quả năm 2020.
Bài: Vương Đức Anh