Tuy nhiên chưa nhiều nghiên cứu chỉ ra các đặc trưng cụ thể của trạng thái “BÌNH THƯỜNG MỚI” là gì? Nhất là trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh dệt may, việc hiểu nội hàm bình thường mới về tiêu dùng, khách hàng, thị trường sẽ như thế nào? Phương thức ứng xử mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu và nhất là tác động không dự báo được của dịch bệnh can thiệp vào quy trình hoạt động thông thường của chuỗi khi đó chuỗi sẽ phản ứng ra sao?

Công nhân May Tổng Công ty Đức Giang

Bài viết này đưa ra một cách tiếp cận dự báo về trạng thái BÌNH THƯỜNG MỚI ít nhất là trong khoảng thời gian từ nay đến hết 2022 với các doanh nghiệp dệt may:

Thực tế, 18 tháng qua chúng ta trải qua rất nhiều dự báo sai về thời điểm hết dịch. Từ chỗ quý 1 -2020 dự báo virus Covid -19 không chịu được nóng, mùa hè nóng nực sẽ hết dịch với hy vọng ổn định trở lại vào tháng 8,9-2020; đến những dự báo có vaccin, tình hình sẽ được kiềm chế sau khi đạt miễn dịch cộng đồng vào giữa năm 2021 ở nhiều quốc gia. Tuy nhiên, đến nay thực tế lại đang cho thấy dịch bệnh đang quay đi quay lại với nhiều biến thể khác nhau, tốc độ lây lan của biến thể sau cao gấp nhiều lần biến thể trước. Ở nhiều quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccin cao đã mở cửa trở lại rồi đột nhiên các ca dương tính lại tăng vọt, lại quay lại trạng thái đóng cửa hoặc kiểm soát. Giao thương, đi lại giữa các quốc gia và khu vực tiếp tục bị cản trở, các ngành du lịch, hàng không chưa rõ thời điểm có thể hoạt động được bình thường.

Từ thực tế trên, chúng tôi mạnh dạn dự báo một số đặc điểm của trạng thái BÌNH THƯỜNG MỚI trong ngành Dệt May như sau:

Một là, xu thế làm việc online vẫn tiếp tục gia tăng, thậm chí ngay cả khi hết dịch thì không phải 100% các công việc offline trước đây sẽ quay trở lại mà sẽ có một tỷ lệ nhất định quyết định chuyển sang công việc làm trực tuyến (online). Do đó nhu cầu các sản phẩm chuẩn tắc (formal, dress code) cho công sở sẽ có nguy cơ khó phục hồi lại mức cũ. Các sản phẩm casual, kết hợp được cả ở nhà và phù hợp khi làm việc online sẽ có nhu cầu cao hơn

Hai là, dịch bệnh chưa ổn định, chưa có giải pháp triệt để kết thúc dịch hoặc trở thành một bệnh thông thường có thuốc đặc trị. Do vậy, khả năng tới 2022 vẫn xuất hiện trạng thái sản xuất bình thường và có thể lại có giai đoạn bị giãn cách, thậm chí cách ly ảnh hưởng tới sản xuất.

Ba là, logistic toàn cầu tiếp tục mất cân đối, đơn giá vận tải tăng, thời gian kéo dài, ảnh hưởng lớn tới thời gian giao hàng và chi phí đến tay người tiêu dùng

Bốn là, kinh doanh trực tuyến, cắt khâu trung gian, kéo dài thời gian thanh toán. Cá thể hoá nhu cầu ngày càng cao. Đơn hàng xu thế bị nhỏ đi, thời gian giao hàng lại cần nhanh hơn. Trong khi mọi yếu tố về sản xuất, giao hàng lại có nhiều bất định, dễ bị thay đổi.

Ảnh mình họa

Nếu nhận diện các đặc trưng mới như vậy thì ta nên có giải pháp thế nào trong điều kiện bình thường mới:

Về sản xuất: tình hình mới sẽ cho sản xuất ở trạng thái sản lượng đầu ra không đều, không đo lường được năng suất theo tháng. Thời điểm giãn cách chắc chắn sản lượng suy giảm, con đường duy nhất duy trì được tăng trưởng là thời gian không giãn cách phải có sản lượng cao hơn để bù lại. Khái niệm năng suất bình quân đã bị lỗi thời trong giai đoạn BÌNH THƯỜNG MỚI. Cách tổ chức sản xuất này chắc chắn sẽ rất áp lực, thậm chí chi phí cao. Nhưng so với giảm tổng sản lượng cả năm thì chắc chắn sẽ hiệu quả hơn. Bài học doanh nghiệp sợi khi kinh doanh dưới giá thành chúng ta đã biết là vẫn tốt hơn đóng máy.

Về thị trường – khách hàng: kế hoạch thị trường luôn ở trạng thái bị động vào năng lực sản xuất có thể lên xuống bất ngờ vì rủi ro ngoại vi dịch bệnh. Một cách tiếp cận hợp lý lúc này có lẽ lại là không đàm phán đơn hàng quá xa. Chấp nhận khó khăn về lập kế hoạch sản xuất, đổi lại có thể thực hiện được tốt hơn cam kết giao hàng với khách hàng.

Về tài chính: sản xuất không đều đặt hệ thống tài chính vào chu kỳ rất ngắn trong xử lý vòng quay. Sẽ xuất hiện nhu cầu vốn lưu động tăng vọt khi sản xuất vượt cả công suất đỉnh, đồng thời lại xuất hiện thiếu hụt dòng tiền ở các giai đoạn đứt quãng sản xuất vì dịch bệnh. Tiếp cận phân tích tài chính theo quý cũng có lẽ lại là chậm so với tình hình mới.

Về nhân lực: đây là khâu sẽ có áp lực lớn nhất vì kế hoạch sản xuất không ổn định. Lúc thiếu lao động, lúc lao động lại nghỉ cần trả lương. Một hệ thống quản trị nhân sự điện tử về di biến động như dạng blue zone là cần thiết cho các phòng nhân sự. Và trong điều kiện mới nên tiếp cận suy nghĩ về tiền lương theo giờ, thu nhập theo năm, tháng giãn-ngừng việc trả theo lương tối thiểu, tháng cao điểm làm nhiều hơn thu nhập cao hơn. Truyền thông và thuyết phục lao động theo hệ thống mới sẽ là yếu tố quan trọng cho đảm bảo nhân lực trong điều kiện kế hoạch sản xuất biến thiên và khó dự báo được sớm.

Bí thư Đảng ủy- Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt May Việt Nam- Ông Lê Tiến Trường