Hủy, giãn đơn hàng liên tục xảy ra
Kim ngạch xuất khẩu (XK) dệt may của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2020 ước đạt 15,68 tỷ USD, giảm tới 13,4% so với cùng kỳ 2019. Đây là lần đầu tiên kim ngạch dệt may trong 6 tháng đầu năm của Việt Nam chứng kiến mức giảm mạnh trong 1 thập kỷ trở lại đây.
Tập đoàn Dệt may (Vinatex) dự báo XK dệt may của Việt Nam 6 tháng cuối năm tiếp tục giảm khoảng từ 14-18% so với cùng kỳ năm trước, tổng kim ngạch XK năm 2020 vào khoảng 32,75 tỷ USD, giảm khoảng 16% so với năm 2019.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, kim ngạch XK hàng dệt và may mặc 7 tháng ước đạt 16,18 tỷ USD, giảm 12,1%; vải mạnh, vải kỹ thuật khác giảm 40%; xơ, sợi dệt các loại giảm 20,9% so với cùng kỳ năm 2019.
Tính đến tháng 7, nhiều doanh nghiệp (DN) dệt may gần như chưa có đơn hàng cho 2 quý cuối năm cho các sản phẩm có giá trị cao như veston, sơ mi cao cấp. Trong khi đó, mặt hàng khẩu trang và đồ bảo hộ được coi là giải pháp “cứu” nhiều DN may trong quý II thì hiện tại giá đã giảm mạnh do dư thừa nguồn cung trên toàn thế giới.
Đại diện Vinatex cho biết, trong quý I/2020, tình trạng hủy, giãn đơn hàng rất nghiêm trọng. Nhiều DN đã chứng kiến mức doanh thu giảm 20% trong quý I/2020 và tiếp tục trượt giảm ở quý II/2020. Cùng với tình trạng hủy đơn hàng là tình trạng giãn đơn hàng cũng liên tục xảy ra khiến DN dệt may rơi vào tình trạng ngày càng khó khăn.
“Tuy thực tế cho thấy, nhiều DN có các đơn hàng khẩu trang đến hết quý III/2020 và có thể giúp duy trì tạo công ăn việc làm cho công nhân trong thời điểm khó khăn do Covid-19 gây ra, nhưng biên lợi nhuận chưa được cao do có tới 80% các đơn hàng làm khẩu trang theo hình thức gia công, chưa tạo được nhiều giá trị thặng dư. Hơn nữa, nếu trong giai đoạn tới, khi XK khẩu trang, quần áo bảo hộ lao động giảm sẽ khiến DN không biết phải xoay sở ra sao vào những tháng cuối năm”, đại diện Vinatex chia sẻ.
Mặc dù theo ông Cao Hữu Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Vinatex, hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị trong Tập đoàn gần như đã trở lại bình thường, các đơn hàng truyền thống dệt may đã được đưa vào sản xuất, các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 cũng gần như được kích hoạt ngay lập tức khi Việt Nam xuất hiện làn sóng Covid thứ 2 nhưng khi dịch bùng phát trở lại thì hoạt động ít nhiều bị ảnh hưởng.
Thị trường nội địa quá nhỏ
Theo kế hoạch của Vinatex, nửa cuối năm 2020 DN dệt may cần bù đắp sự thiếu hụt đơn hàng XK bằng cách đẩy mạnh khai thác thị trường nội địa; Đồng thời tối thiểu hóa sự sụt giảm doanh thu và lợi nhuận bằng việc quản trị chi phí sản xuất, giữ vững chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra cần bố trí lại lực lượng sản xuất, xác định lực lượng lao động chủ lực phải duy trì việc làm và thu nhập để người lao động đồng hành cùng DN vượt qua giai đoạn khó khăn khi thị trường chưa hồi phục.
Tuy nhiên, theo một phân tích của Vinatex, trong điều kiện bình thường, quy mô ngành dệt may Việt Nam đã vượt quá xa nhu cầu nội địa với tỷ trọng XK chiếm 90% và chỉ 10% còn lại phục vụ nhu cầu trong nước. “Việc trông đợi vào thị trường nội địa làm cứu cánh cho XK ngưng trệ là điều không hề dễ dàng”, báo cáo này viết.
Báo cáo phân tích, theo số liệu của Tổng cục Thống kê, doanh thu bán lẻ hàng hóa 6 tháng đầu năm đạt khoảng 78 tỷ USD, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, lương thực, thực phẩm tăng 7% nhưng may mặc giảm 1,2%.
Mức giảm này lại càng cho thấy ngành dệt may sẽ gặp khó khăn như thế khi doanh thu bán lẻ tại 2 thành phố lớn đều tăng khá, cụ thể, TP Hồ Chí Minh tăng 10,1%; Hà Nội tăng 9,9%. Điều này cho thấy, ưu tiên của người dân trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 là nhu cầu về lương thực, thực phẩm chứ không phải quần áo may mặc.
Nếu như các năm trước, GDP tăng 6-7% thì hàng may mặc nội địa có thể tăng 9-10%. Tuy nhiên năm nay, dự kiến GDP chỉ tăng 3-4%, kèm theo thu nhập của DN và lao động giảm, hàng nhập khẩu vào Việt Nam phá giá. Dự kiến, kịch bản tốt nhất tiêu thụ nội địa hàng may mặc tăng không quá 5%, tương đương khoảng 200-250 triệu USD, quá nhỏ so với quy mô XK hơn 39 tỷ USD năm 2019 của ngành dệt may Việt Nam.